دکتر سعید گراوند، در گفت‌وگو با نهال امید ، در خصوص ویژگی‌های عرفانی شهید سلیمانی، اظهار کرد: شهید سلیمانی دارای منظومه فکری متعدد و ابعاد شخصیتی و معرفتی متنوعی بوده و ایشان به عنوان یکی از مجاهدان اهل سلوک و برادران اهل طریقت، سالک مجاهدی است که حیات معنوی و اندیشه‌های بلندی داشته است.وی افزود: یکی از ابعاد شخصیتی و معرفتی سردار دل‌ها با توجه به تفحصی که در وصیت نامه و مستندات صوتی ایشان دیده می‌شود، داشتن انگیزه و جهت مقدس است. به این معنا که تنها انگیزه‌ و دغدغه این فرمانده سپاه، عشق به توحید و قرب حق تعالی است و ایشان به هیچ وجه به مسائل دنیوی و مقاماتی که در اطراف خود وجود داشت توجهی نداشته و تنها با خدای خود معامله کرده بود.وی با اشاره به بخشی از وصیتنامه شهید سلیمانی، گفت: عشق به خدا و توحید را می‌توان در این بخش از وصیت نامه ایشان مشاهده کرد که آمده است: “خالق من!، محبوب من!، عشق من که پیوسته از تو خواستم سراسر وجودم را مملو از عشق به خودت کنی، مرا در فراق خود بسوزان و بمیران. عزیزم! من از بیقراری و رسوایی جاماندگی، سر به بیابان‌ها گزارده‌ام، من به امیدی از این شهر به آن شهر و از این صحرا به آن صحرا در زمستان و تابستان می‌روم. کریم!، حبیب! به کرمت دل بسته‌ام تو خود می‌دانی دوستت دارم. خوب می‌دانی جز تو را نمی‌خواهم. مرا به خودت متصل کن. . . مرا به قافله‌ای که به سویت آمده‌اند متصل کن”.گراوند با اشاره به پژوهش‌های خود پیرامون این سالک مجاهد، افزود: یکی دیگر از ویژگی‌های شهید سلیمانی را می‌توان معرفت به نفس دانست. شهید سلیمانی چهره‌ای بود که به تهذیب نفس پرداخته و به نفس خود معرفت داشت.وی در خصوص چگونگی دستیابی شهید سلیمانی به معرفت نفس، تشریح کرد: مجاهدت‌ها، تلاش‌ها، شب زنده داری‌ها و عشق به ولایت و تزکیه درون از جمله عناصر زمینه ساز این نوع معرفت شهید هستند.وی ادامه داد: تفسیر پررنگی که در رابطه با معرفت شهید سلیمانی وجود دارد، تفسیر عمل است و می‌توان متافیزیک عمل را در طریقت حاج قاسم مشاهده کرد. در یکی از سخنرانی‌های ایشان نیز مشاهده می‌کنیم که می‌فرمایند: عمل بزرگ یا استراتژیک، عملی است که تاثیر آن بر روی یک قوم و ملت خاص بوده و عمل مقدس، عملی است که برخاسته از روح معنوی و مجاهد یک روح حماسی مقدس باشد.این استاد دانشگاه، گفت: بر اساس اندیشه شهید سلیمانی، تا وقتی یک فرد، نفس مقدسی نداشته باشد نمی‌تواند خالق عمل مقدس باشد. بنابراین ایشان یکی از خلق کننده‌های این عمل مقدس بوده است به این معنا که بدون غرض زائد و نفع شخصی و خودخواهی به فضایل اخلاقی جهاد و جست و جوی حیات معنوی می‌پرداخت.وی با بیان این‌که یکی دیگر از ویژگی‌های اندیشه سلوکی و معنوی این شهید بزرگوار، بعد جهاد است، اظهار کرد: برخلاف جنبش‌ها و طریقت‌های معاصر که جای تفکر جهادی و ریاضت در آن خالی است می‌توانیم تفکر جهادی را در مدل عرفانی شهید سلیمانی مشاهده کنیم. این تفکر و روحیه جهادی، ریشه عمیقی در تفکر دینی ما شیعیان دارد و بخش عظیمی از هویت معنوی و ابعاد شخصیتی سربازان وطن را دربرداشته است. موضوع جهاد در عرصه تفکر مقاومت جامعه جهانی، بیداری اسلامی و خلق ارزش‌های متعالی بیشتر خود را نشان می‌دهد.وی تاکید کرد: شهید سلیمانی یکی از چهره‌های فراملی است که می‌تواند به گسترش و توسعه تفکر جهادی در دنیا منجر شود و عنصر جهاد و مجاهدت مداوم در راه حق تعالی به عنوان یک الگوی ارزشمند برای جوانان مسلمان و برای جامعه انقلابی تسهیل یابد.گراوند با بیان این‌که افکار شهید سلیمانی ریشه در تفکر توحیدی وی دارد، گفت: این فرمانده مقاومت و سالک مجاهد و عاشق حق در راه رضای الهی، فنا و شهادت را موهبت الهی قلمداد کرده و به همین دلیل مقام ایشان یک مقام عبودیت است و هرچه دارد در مسیر بندگی و شهادت هزینه کرده و شهادت نیز آخرین منزل از سلوک معنوی شهید سلیمانی است.وی با بیان این‌که شهید سلیمانی بر این باور بود که اگر به مقام اشرف نرسد به مقام وصول الی الله نخواهد رسید، افزود: شهادت در تفسیر وی نوعی گواهی وجودی است که خود نشانه توحید است و این شهادت مقام بقی الله بوده که عین زندگی این شهید بزرگوار است.وی با بیان ابعاد متفاوتی از سلوک شهید سلیمانی، خاطر نشان کرد: معنویت یک نوع عرفان کمال و اجتماعی است که دغدغه جهاد و هدایت دارد. منطق حاکم بر این نوع عرفان نیز دوری و عزلت گزینی نبوده بلکه منطق این معنویت، دفاع از محرومان است. به همین خاطر نیز سردار سلیمانی، مدت‌ها در مناطق جنگی حضور یافته و از ستم دیدگان دفاع کرد و جهاد ایشان، بودن در بین مردم را به عنوان فضیلتی به دیگران تعلیم می‌دهد.این عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان گفت: شهید سلیمانی با حضور در بطن میدان، عملی پیامبرگونه و علی وار انجام می‌دهد تا جامعه را به بیداری معنوی و فهم ارزش‌های متعالی برساند. بر این اساس لازم است تا چنین مکاتب فکری و اسطوره‌ها و قهرمانان جمهوری اسلامی ایران را در راستای تقویت هویت ملی بیش از پیش بشناسانیم.