تبریز - نهال امید- تاکید رییس دولت سیزدهم بر توسعه روابط با کشورهای همسایه به عنوان اولویت روابط خارجی کشورمان، بارقه های امید بر بازگشایی گمرک راهبردی خداآفرین در مرز ایران و جمهوری آذربایجان را روشن کرده است.
به گزارش نهال امید، گمرک خداآفرین در ۲۱۰ کیلومتری شمال شرق تبریز در مرز کشورمان با جمهوری آذربایجان، ظرفیتی است که به عقیده کارشناسان اقتصادی در صورت بازگشایی آن، درآمدی بالغ بر ۲۰۰ میلیارد تومان از محل ترخیص کالا نصیب کشور می شود.
آنچه که اهمیت گمرک خداآفرین را در شرایط فعلی دوچندان می کند، واقع شدن آن در محدوده منفصل منطقه آزاد ارس و نزدیکی به پل دوستی طراحی شده میان کشورمان با جمهوری آذربایجان است که می تواند به مانند دروازه توسعه روابط ایران با اتحادیه کشورهای اوراسیا عمل کند.
آنچه که اهمیت گمرک خداآفرین را در شرایط فعلی دوچندان می کند، واقع شدن آن در محدوده منفصل منطقه آزاد ارس و نزدیکی به پل دوستی طراحی شده میان کشورمان با جمهوری آذربایجان است که می تواند به مانند دروازه توسعه روابط ایران با اتحادیه کشورهای اوراسیا عمل کند.
از سوی دیگر، اهمیت ضرورت توجه مضاعف به ظرفیت های صادراتی آذربایجان شرقی به عنوان دروازه ورود ایران به بازار اوراسیا، قفقاز جنوبی و ترکیه با پایان جنگ قره باغ و آزادسازی اراضی اشغالی جمهوری آذربایجان مضاعف شده است و این استان می تواند با کمترین هزینه، زمینه ساز حضور پرتوان کشورمان در بازار عمران و توسعه همسایه شمالی در اراضی آزاد شده از طریق از سرگیری فعالیت گمرک خداآفرین باشد.
کارشناسان با اشاره به تعطیلی طولانی مدت گمرک خداآفرین در ناحیه منفصل منطقه آزاد ارس در این شهرستان به بهانه ورود کالای قاچاق، می گویند که بازگشایی و تقویت فعالیت این گمرک با توجه به تحولات اخیر در معادلات منطقه قفقاز جنوبی، برای کشورمان یک ضرورت حیاتی است؛ امری که گفته می شود تحقق آن نیازمند مصوبه هیات دولت است.
همچنین با در نظر گرفتن سیر صعودی مبادلات اقتصادی کشورمان با اتحادیه اوراسیا، بازگشایی گمرک خداآفرین در حاشیه رودخانه ارس می تواند مزیت دیگری بر مزیت های تجارت خارجی کشورمان در منطقه شمال غرب اضافه کند.
حال با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تاکید رییس جمهوری بر لزوم تلاش برای تعمیق مناسبات همه جانبه با کشورهای همسایه و نیز ضرورت نقش آفرینی فعال تر ایران در معادلات منطقه راهبردی قفقاز، برای عقب نماندن از روسیه و ترکیه، احیای گمرک خداآفرین می تواند گام مهمی در این زمینه تلقی شود.
همچنین نباید از این نکته غافل شد که بازگشایی گمرک خداآفرین به دلیل فراهم بودن همه زیرساخت ها و ساختمان های آن، نیازمند هزینه کرد چندانی نیست و تحقق این مهم مستلزم اراده سیاسی برای تصویب آن در هیات دولت است.
گفتنی است گمرک «خداآفرین» با حضور عباس معمارنژاد، معاون وقت وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک کشور، اواسط شهریور ماه ۱۳۹۰ در زمینی به وسعت ۲ هکتار به بهره برداری رسید و ترخیص قطعی کالا از آن سه سال بعد عملیاتی شد؛ این گمرک که در زمان فعالیتش به دلیل واقع شدن در مرز مناطق اشغالی قره باغ، با محدودیت هایی مواجه بود، حدود سه سال قبل به بهانه قاچاق کالا از آن، تعطیل شد تا فعالان اقتصادی کشورمان، فرصت بزرگی را در حوزه تجارت خارجی از دست بدهند.
تمایل بالای کشورهای همسایه به همکاری با ایران
استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه تنها ۲ درصد از بازار جمهوری آذربایجان در اختیار ایران است، افزود: توسعه اقتصادی بدون صادرات قابل تحقق نیست و با توجه به تمایل بالای کشورهای همسایه به همکاری با ایران، باید به شکل موثر در این عرصه وارد شویم.
محمدرضا پورمحمدی با تأکید بر اینکه در تقسیم کار ملی برای توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه، نقش آذربایجان شرقی آن‌طور که باید جدی نبوده است، گفت: با پیشنهاد و پیگیری‌های صورت‌گرفته، مسئولیت این کار به استان ما سپرده شده است و طرحی در این خصوص در وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال تهیه است.
وی از تلاش‌های فعالان عرصه تولید در استان قدردانی کرد و گفت: به‌رغم تمامی مشکلات و ناملایمات، رشد اقتصادی کشور و همچنین تراز مالی استان در سال جاری مثبت است و عملکرد منطقه آزاد ارس نیز رشد قابل توجهی داشته است.
پورمحمدی با تأکید بر اینکه در سال پایانی دولت نباید شاهد کم‌کاری از سوی دستگاه‌های اجرایی باشیم، افزود: مقایسه عملکرد مدیران اجرایی و بانک‌های استان در سال پایانی دولت با سال‌های گذشته در دستور کار مدیریت ارشد استان است.
استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه مسوولیت افزایش بیش از پیش ارتباطات در شمال‌غرب کشور از سوی مسوولان ارشد کشور به آذربایجان شرقی واگذار شده است، اظهار داشت: این استان دارای موقعیت ترانزیتی ویژه ای است که از این ظرفیت می توان در این زمینه استفاده کرد.
پورمحمدی، با اشاره به آمادگی این استان با همکاری سایر استان های همجوار برای بازسازی مناطق آسیب دیده و ایجاد روابط همکاری با جمهوری آذربایجان و ارمنستان، ادامه داد: آذربایجان شرقی تنها دروازه و دریچه ارتباطی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا است.
وی گفت: انتظار می رود دفتر اتحادیه اوراسیا در این استان تاسیس شود و منطقه آزاد ارس نیز آماده حمایت همه جانبه در این خصوص و توسعه ارتباطات با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا است.
بازگشایی گمرک خداآفرین برای مشارکت در بازسازی قره‌باغ ضروری است
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان شرقی نیز گفت: بازگشایی گمرک خداآفرین برای تسهیل عبور و مرور به جمهوری آذربایجان به منظور مشارکت در بازسازی مناطق آزادشده این کشور لازم و ضروری است.
علی جهانگیری افزود: بدون تردید بازگشایی این گمرک به دلیل نزدیکی تبریز به خاک جمهوری آذربایجان نقش بسیار مهم و تعیین کننده در نقل و انتقال امکانات، تجهیزات و اقلام مورد نیاز شرکت های ایرانی برای بازسازی قره باغ خواهد داشت که لازم است در این رابطه سازمان امور اقتصادی و دارایی آذربایجان شرقی، مکاتبات لازم را با وزارتخاته و سایر نهادها و ارگان های تصمیم گیر انجام دهد.
وی با بیان اینکه از آنجائیکه راه اندازی گمرک ها باید مصوبه هیات دولت را همراه داشته باشد، اظهار داشت: بر همین اساس نامه درخواست آذربایجان شرقی با امضای استاندار و نیز درخواست از مقامات جمهوری آذربایجان جهت ایجاد امکانات لازم در ان سوی گمرک نیز در دستور کار مدیریت استان قرار گرفته است.
جهانگیری ادامه داد: در این زمینه بازسازی پل خداآفرین از جمله موضوعات بسیار اساسی و محوری که باید توسط دولت های آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران در اولویت قرار بگیرد تا روند عبور و مرور از طریق آذربایجان شرقی به مناطق آزاد شده قره باغ تسهیل شود.
وی اضافه کرد: در صورتی که گمرک خداآفرین به زودی بازگشایی شود، حتی کشورهای منطقه از جمله تریکه نیز می تواند از این مزیت ترانزیتی ایران برای ارسال کالاها و خدمات خود از این گمرک بهره برداری کند که برای منافع تهران، باکو و آنکارا مفید خواهد بود.
جهانگیری، حضور ایران در جمهوری آذبایجان به منظور بازسازی مناطق آزاد شده را فرصتی مغتنم و ویژه برای شرکت های ایرانی و بخش خصوصی دانست و یادآور شد: بخش خصوصی و دولت باید از این فرصت حاصل شده استفاده کرده و برای فعالیت های اقتصادی و عمرانی در این مناطق وارد عمل شوند چون غفلت از این فرصت می تواند منجر به از دست رفتن امکانات اقتصادی و تجاری بین ایران و جمهوری آذربایجان در سال های آینده شود.
وی با تاکید بر اینکه تمامی دستگاه های اجرایی آذربایجان شرقی موظف به همکاری با بخش خصوصی و در راس آنها اتاق بازرگانی تبریز و ادارات عضو در کمیته اقتصادی جمهوری آذربایجان هستند، گفت: در این زمینه نیز نامه ای به تمامی دستگاه های اجرایی استان فرستاده می شود تا علاوه بر اتاق بازرگانی، با سازمان هایی نظیر امور اقتصادی و دارایی، جهاد کشاورزی و صمت تعامل و همکاری های لازم و کافی به عمل آورند.
جهانگیری از اتاق بازرگانی تبریز به عنوان نماینده واقعی بخش خصوصی آذربایجان شرقی یاد کرد و ادامه داد: البته برنامه ها و پیشنهادات این مجموعه نیز باید متضمن و عصاره واقعی نقطه نظرات و امکانات واقعی و عملیاتی بخش خصوصی و شرکت های تابعه برای حضور در بازسازی مناطق آزاد شده جمهوری آذربایجان باشد تا مبادا پس از ارسال فهرست نهایی شرکت های دارای مجوز، مشکلات فنی و حرفه ای متوجه آذربایجان شرقی و ایران شود که بزتاب بسیار بدی خواهد داشت.
بازگشایی گمرک خداآفرین در توسعه مناسبات اقتصادی با باکو نقش تعیین کننده دارد
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تبریز نیز با تاکید بر اینکه برای حضور در بازسازی مناطق آزاد شده قره باغ باید با مدیریت واحد و تخصصی وارد عرصه شد، اظهار داشت: در این زمینه انتظارات بخش خصوصی نیز توسط دولت باید در اولویت قرار گرفته و برای رفع برخی موانع وارد کارزار شود.
یونس ژائله رفع مشکلات مربوط به ضمانت نامه بانک بین المللی را از جمله چالش های حضور بخش خصوصی در آذربایجان اعلام و اضافه کرد: در این رابطه باید مسئولان سیاسی و اقتصادی ایران با روسای بانک مرکزی جمهوری آذربایجان وارد مذاکره شده و نسبت به برطرف کردن مشکلات اقدام کنند که شعبه بانک ملی در باکو می تواند در این رابطه همکاری کرده و مشکلات ضمانت نامه پیمانکاران ایرانی را رفع کند.
وی رفع مشکلات و موانع گمرکی برای نقل و انتقال ادوات و ماشین آلات مورد نیاز، تلاش برای مجوز ورود کالاهای ساخت ایران با تعرفه های ترجیحی و صفر درصد با هدف بسترسازی برای حضور و مشارکت شرکت های بخش خصوصی ایران در بازسازی قره باغ را از دیگر انتظارات بخش خصوصی از دولت بیان کرد.
ژائله با تاکید بر نقش مهم و بسیار تعیین کننده بازگشایی گمرک خداآفرین در مرز ایران و جمهوری آذربایجان، اظهار داشت: این مهم بدون ورود مقامات سیاسی دو کشور و رایزنی و مکاتبات فی مابین تهران و باکو محقق نخواهد شد.
وی با اشاره به غلبه مراودات اقتصادی و تجاری زمینی بین ایران و آذربایجان، یادآور شد: بازگشایی گمرک خداآفرین بسیاری از مشکلات مربوط به مرز بیله سوار در استان اردبیل را که اکنون تنها مرز زمینی بین دو کشور به شمار می رود، را رفع کند.
بازگشایی گمرک خداآفرین نیازمند مصوبه هیات دولت است
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی آذربایجان‌شرقی نیز گفت: بازگشایی گمرک خداآفرین در این استان نیازمند مصوبه هیات دولت بوده و در این زمینه درخواست رسمی مدیریت ارشد استان بسیار ضروری است.
علی اصغر عباس زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، افزود: طبق تبصره یک ماده ۱۰۳ قانون امور گمرکی هر گونه ایجاد تغییر و راه اندازی گمرکات در داخل مرزهای کشور باید تاییدیه و مصوبه هیات دولت را به همراه داشته باشد که بر همین اصل بازگشایی گمرک خداآفرین بدون رضایت و تایید هیات دولت امکان پذیر نیست.
وی با اشاره به اینکه سازمان امور اقتصادی و دارایی آذربایجان شرقی از مدت ها قبل بررسی و رصد امکانات گمرک خداآفرین را در دستور کار خود قرار داده است، اظهار داشت: در این زمینه بررسی امکانات سخت افزاری و نرم افزاری این گمرک به انجام رسیده است که نتیجه آن آماده بودن این محل برای بازگشایی و شروع فعالیت های گمرکی می باشد.
عباس زاده برخورداری از ساختمان اداری مناسب، تعداد ۴ باب انبار سرپوشیده، باسکول، وجود امکانات لازم برای بارگیری حداقل ۲۰ کامیون، امکانات اینترنتی مطلوب، مهمانسرا و جاده های اصلی و فرعی مناسب را از جمله امکانات زیربنایی مطلوب در گمرک خداآفرین اعلام کرد.
به گفته وی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای آذربایجان شرقی و منطقه آزاد تجاری – صنعتی ارس باید برای بازگشائی گمرک خداآفرین وارد عمل شده و سایر امکانات و تجهیزات لازم را برای فعال سازی سریع و به موقع آن فراهم آورند.
عباس زاده بازسازی پل خداآفرین برای فعالی سازی گمرک این منطقه را بسیار مهم خواند و بر سرعت بخشی به آن از سوی مقامات مسئول ایرانی و جمهوری آذربایجان با هدف حضور شرکت های ایرانی در بازسازی مناطق آزاد شده قره باغ تاکید کرد.
وی با اشاره به اینکه جمهوری آذربایجان تاکنون با هیچ کشوری موافقت تعرفه ترجیحی منعقد نکرده است، گفت: برای تسهیل صادرات و نیز حمل و نقل کالا و خدمات به این کشور باید موافقت نامه گمرکی و حمل و نقل بین تهران و باکو به امضا برسد.
انتظار یک ساله برای بازگشایی گمرک خداآفرین
هر چند رییس گمرک کشورمان زمستان سال گذشته از عزم تهران و باکو برای بازگشایی گمرک خداآفرین خبر داده بود، اما به نظر می رسد تا به امروز اراده سیاسی برای تحقق این امر مهم به حد کافی وجود نداشته است.
از سوی دیگر صفر مهدی اوف، رئیس سازمان گمرک جمهوری آذربایجان نیز اوایل اسفند پارسال از گشایش گمرک خداآفرین در مرزهای جدید ایران و جمهوری آذربایجان خبر داده و گفته بود: برای ایجاد این گذرگاه، مقدمات و گفتگوهای بین دو طرف انجام شده است و ایجاد گمرک در خداآفرین یک ضرورت برای منطقه و دو کشور است.
در همان زمان، ناطق جعفرلی، کارشناس اقتصادی باکو هم اعلام کرد که گشایش گمرک خداآفرین برای تسهیل عبور و مرور به جمهوری آذربایجان به منظور مشارکت در بازسازی مناطق آزادشده این جمهوری لازم است.
جعفرلی افزود: بازسازی مناطق آزاد شده با گشایش این گذرگاه سرعت بیشتری خواهد گرفت. در ضمن بستری برای همکاری‌های اقتصادی صادراتی است و ایران تجربه خوب و زیادی در زمینه تولید محصولات کشاورزی دارد که تردد آن را هم تسهیل می‌کند.
انتهای پیام
- منبع خبر : ایرنا
