گوشه چشمی به ارزش غذایی شیرخشک
گوشه چشمی به ارزش غذایی شیرخشک

شیرخشک یکی از ترکیباتی است که به ماست، شیرهای بازسازی شده، برخی انواع پنیر، بستنی، برخی شیرینی‌ها مثل کیک و کلوچه و بیسکوئیت، انواع شکلات‌، سوسیس و کالباس، اسنک، پفک و غذای کودک اضافه می‌شود و اگر کیفیت و روش خشک‌کردن شیر مناسب باشد، محصول ارزش تغذیه‌ای مطلوبی دارد و نباید بر این باور بود که محصولات حاوی شیرخشک، نامرغوب و بی‌ارزش است

به گزارش نهال امید، شیرخشک از همان شیر مایع تهیه می‌شود با این تفاوت که حرارت دیده، رطوبت آن تبخیر و محصول تغلیظ می‌شود و در خشک‌کن‌ها که انواع مختلف دارند، پودری می‌شود.

حمل شیر خشک سهل تَر از حمل شیر مایع صورت می گیرد
جواد حصاری استاد گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در گفتگو با نهال امید، اظهارکرد: شیرخشک فاسد نمی شود، بسیار کم وزن تَر از شیر مایع است و حمل آن سهل تَر از حمل شیر مایع صورت می گیرد.
وی، افزود: مصرف شیرخشک از لحاظ مالی مقرون به صرفه تَر از مصرف شیر مایع است.
وی، بیان کرد: شیرخشک به نسبت شیر معمولی از حجم و وزن کمتری برخوردار است، اما از تمامی مواد مغذی شیر بهره می برد.
حصاری، بااشاره وجود مواد مغذی در شیرخشک ادامه داد: مواد مغذی بسیاری در شیرخشک وجود دارد، از جمله تمامی ۲۱ نوع اسید آمینه اولیه که بدن برای ساخت پروتئین به آن ها نیاز دارد.
عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، ضمن بازگو نمودن ترکیبات موجود در شیرخشک یادآور شد: شیرخشک حاوی مقادیر زیادی پروتئین، کربوهیدرات، کلسیم، پتاسیم و مقداری چربی، که این مقدار چربی به نوع شیر خشک وابسته است. دو قاشق غذاخوری از شیرخشک فقط ۲۶ کالری و همچنین ۴ گرم قند دارد. مقادیر متوسطی از ویتامین های” آ و د“نیز در این ماده غذایی وجود دارد.
وی افزود: بسیاری از مردم طعم گچ مانند این نوع شیر را دوست ندارند. حتی ترکیب آن با آب نیز مزه شیر مایع را نمی دهد. منظور از شیر مایع همین شیرهای معمولیِ خشک نشده است. حصاری، استفاده از شیرخشک به عنوان مکمل را آسان دانست و تاکیدکرد: استفاده از شیرخشک به عنوان مکمل آسان است چرا که می توان به شیرینی و کیک اضافه اش کرد، بنابراین می توان گفت یکی از مزایای شیر خشک این است که از آن می توان به عنوان مکمل برای کمبود پروتئین و کلسیم استفاده کرد.

پودر شیر باعث افزایش ارزش تغذیه‌ای محصول می شود

صدیف آزادمرد استاد گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در گفتگو با نهال امید، اظهاررکرد: هدف از تولید پودر شیر آن است که قابلیت ماندگاری بیشتری دارد، ضمن آن‌که با افزودن آن به محصولات مختلف لبنی و غیرلبنی می‌توان طعم و قوام محصول را بهتر کرد و حتی باعث افزایش ارزش تغذیه‌ای محصول مشد.

وی، از ضرورت اصلاح شدن شیر خشک گفت و افزود: اکثر شیر خشک‌های تجاری بر پایه شیر گاو است. اما پیش از این‌که نوزاد بتواند شیر گاو را به شکل شیر خشک بنوشد، این شیر باید به شدت اصلاح شود. معمولاً باید با اضافه کردن شکر، ترکیبات پروتئینی و مواد معدنی کاهش و ترکیبات کربوهیدارتی افزایش یابد. چربی شیر باید از آن گرفته شود، زیرا به سادگی از طریق بدن انسان جذب نمی‌شود، به ویژه برای شخصی که سیستم گوارشی نا بالغ دارد، بنابراین باید با چربی‌های سبزیجات، حیوانات یا مواد معدنی جایگزین شود.

وی، بااشاره به نحوه تولید شیرخشک در صنعت بیان کرد: امروزه در صنعت، شیرخشک بسته به نوع استفاده از آن، بیشتر به روش پاششی یا غلطکی تولید می‌شود که در مقایسه با شیر تازه در فرآیندهای حرارتی دچار کاهش کیفیت شده و پروتئین‌های محلول آن دستخوش تغییراتی قرار گرفته و تا حدودی تخریب می‌شود و از میزان ویتامین‌های آن کاسته می‌شود و محصول طعم پختگی به خود می‌گیرد.

آزادمرد، ادامه داد: تولیدکنندگان برای آن‌که شیرخشک نوزادان را تا حدودی مشابه شیر مادر کنند به آن مقادیری معین از ریزمغذی‌ها و آنزیم می‌افزایند و سختگیری‌هایی را برای بهداشتی و مغذی‌تر شدن آن اعمال می‌کنند. اما شیرخشکی که در صنایع غذایی استفاده می‌شود معمولا از نوع کم‌چرب یا بدون چربی است و معمولاهیچ موادی به آن نمی‌افزایند.

استاد گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، یادآورشد: هر محصول یا فرآورده غذایی بدون استثناء حاوی ماده خشک است. ماده خشک به همه ترکیبات موجود در محصول بجز رطوبت آن گفته می‌شود. یعنی اگر یک ماده غذایی مثل شیر، ماست یا دیگر محصولات غذایی را در مجاورت حرارت قرار دهیم و رطوبت آن را حذف کنیم آنچه باقی می‌ماند، ماده خشک است. حال این ماده خشک می‌تواند ترکیبی از چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ریزمغذی‌ها، نشاسته، مواد افزودنی، نگهدارنده، مواد رنگ‌دهنده و حتی شیرخشک باشد.

وی، پودر شیر خشک را حاوی غلظت بالایی از ویتامین ها دانست و افزود: پودر شیر خشک حاوی غلظت بالایی از ویتامین ها و مواد معدنی  بوده و نسبت به شیر مایع در فرم جامد، خواص بیشتری دارد، بنابراین وجود مواد مغذی در پودر شیر است که آن را به یک درمان خانگی تبدیل کرده است. اگر چه این محصول در رژیم مراقبت از زیبایی قرار نگرفته است اما پودر شیر خشک در لطافت پوست های حساس و خشک بسیار سودمند و موثر است به  میزان کافی رطوبت به پوست منتقل می کند و به عنوان یک راهکار چاق شدن صورت با شیر خشک می تواند برای چاق شدن صورت لاغر کمک کننده باشد.  آزادمرد، ضمن بازگو نمودن علت به شدت شیرین شدن شیرخشک ها تاکیدکرد: بسیاری از شیر خشک‌ها به شدت شیرین شده‌اند، در حالی‌که اکثر شیرخشک‌های نوزادان حاوی شکر به شکل ساکاروز نیست، بلکه شکر آنها شامل میزان زیادی از انواع دیگر شکر است، مثل لاکتوز(قند شیر)، فروکتوز(قند میوه‌)، گلوکز(همچنین با نام دکستروز شناخته می شود یعنی شکری ساده که در گیاهان یافت می‌شود) و مالتودکستروز(شکر مالت{جو سبزشده خشک}). به همین علت است که این محصولات هنوز به عنوان”بدون ساکاروز” تبلیغ می شوند.

  • نویسنده : امیرمسعود طایفه سلطانخانی
  • منبع خبر : نهال امید