برای هر شهروندی پیش می آید که در یک شب گرم بهاری و تابستانی تصمیم بگیرد که ساعاتی را همراه خانواده در فضای آزاد و سبز بگذراند اما مردم تبریز در این شرایط فقط یک گزینه ایده آل آن دارند و آن هم "پارک ائل گلی" است؛ بنابراین یک شهروند تبریز معمولا در اولین قدم به سراغ این پارک می‌رود ولی در روز تعطیل به جهت هجوم مردم و میهمانان، به دلیل پیدا نکردن جایی برای نشستن و یا پارک خودرو مجبور می‌شود این پارک را ترک کند.
به گزارش نهال امید، بعد از ترک این پارک باز هم در حالی که خانواده را سوار بر خودرو کرده و به دنبال چند متری فضا برای آرامش هست در به در دنبال پارک می‌گردد، مردم را مشاهده می‌کند که در فضای سبز کوچک مابین جداول در خیابان در میان دود و دم و صدای گوش خراش خودروها اتراق کرده اند، از مسیر اتوبان کسایی به پارک صائب تبریزی می‌رسد، وارد پارک که می شود در خیابان باریک وسط پارک که در یک طرف آن نیز خودروها پارک شده اند در یک گره ترافیکی گیره کرده و ساعتی را همراه خانواده با اوقات تلخی طی می‌کند، بالاخره گره ترافیک باز می‌شود به امید یافتن جایی برای نشستن تا آخر این پارک را همراه ترافیک طی می‌کند ولی جایی برای نشستن حتی در این پارک که روشنایی مناسبی هم ندارد، نیست، این فضا را هم ترک می‌کند همچنان دنبال فضایی برای نشستن می‌گردد، از بس از ترافیک ورودی پارکها خسته شده است ترجیح می‌دهد در پارک کنار اتوبان اتراق کند ولی صدای گوش خراش تردد خودرو ها در اتوبان نه تنها آرامشی را برای آنها باقی نمی‌گذارد بلکه تا حد جنون آنها را عصبی می‌کند، بعد از دو سه ساعت با جسمی خسته و روحی رنجور به خانه بر می‌گردد، این می‌شود پیک نیک یک شب تابستانی برای یک شهروند تبریزی!
مردم تبریز علی‌رغم وجود پارک‌های متعدد در شهر همچنان دامان سرسبز ایل گلی را بیشتر پسند کرده و در طول هفته، برای آغاز روز، پایان روز و حتی در آفتابی‌ترین زمان، میهمان این پارک جنگلی بزرگ می‌شوند.
“پارک زیبای ائل گلی” با داشتن فضایی وسیع، دریاچه‌ای کوچک و آب‌های جاری در دل و همچنین درختان سرسبز، آرامش و نشاط را به مردم تبریز هدیه می‌کند؛ علاوه بر این، وجود شهربازی(لوناپارک) و همچنین امکانات رفاهی چون سرویس‌های بهداشتی مجهز، بوفه‌های فعال و پررونق و مغازه‌هایی که غذاهای گرم طبخ می‌کنند، باعث شده تا این پارک جنگلی به پاتوقی برای مردم تبریز تبدیل شود و کمتر شهروند تبریزی را می‌توان یافت که در اوقات بیکاری و فراغت خود، سری به این پارک زیبا نزند.
اما جای سوال اینجاست که سایر پارک‌های تبریز که برای احداث‌شان هزینه‌های هنگفتی شده و به گفته خود شهردار تبریز طی دو سال گذشته، ۲۰ پارک محله‌ای در تبریز افتتاح شده که شاید اعتبارشان بیش از یک پل یا زیرگذر بوده است، چرا تا این حد میزبان شهروندان در ساعات مختلف روز نیستند و حتی برخی نیز بسیار کم مورد استقبال قرار می‌گیرند؟
پارک‌های تاریک شهر تبریز
پارک بزرگ صائب تبریزی نمونه‌ای از این پارک‌هاست که کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد؛ این پارک با اینکه فضایی دلنشین و وسیع، درختان جنگلی و آلاچیق‌های متعدد دارد، اما فضای پارک از نور کافی برخوردار نبوده و شبهای تاریکی دارد؛ حتی بوفه و سایر خدمات مرتبط نیز رونق چندانی نداشته و خیابان باریک وسط پارک هم باعث ایجاد ترافیک سنگین در شبهای تعطیل می‌شود، این مسائل باعث شده تا این پارک کمتر مورد استقبال شهروندان تبریزی قرار گیرد. تعداد زیادی از پارک‌های تبریز چنین وضعیتی دارند.
پارک‌های حاشیه اتوبان مثل پارک یادگار امام، پارک آبشار، پارک پیوند
و… نیز هرچند شاید به گفته متخصصان امر به عنوان “پارک” احداث نشده‌اند
اما به هرحال دارای مبلمان پارک بوده و مردم در روزهایی از هفته سری به این
فضاها می‌زنند، اما فضای مناسبی برای اتراق مردم ندارند؛ همچنین با توجه
به قرارگیری در کنار اتوبان و نقاط مرتفع، صدای تردد خودروها و همچنین وزش
بادهای شدید آرامش شهروندان را برهم می‌زند و بسیاری از شهروندان نیز از
ترس اینکه فرزندانشان به سمت اتوبان نرود، در این فضاها احساس راحتی
نمی‌کنند.
برخی پارکها و فضاهای سبز شهر به ویژه در قسمت ورودی تبریز از سمت فرودگاه
نیز متاثر از بوی نامطبوع فاضلاب بوده و مردم ترجیح می‌دهند در چنین
فضاهایی اتراق نکنند.
پارک‌های محله‌ای هم هرچند ظرفیت بسیار خوبی در محلات بوده و کاربردهای
فراوانی دارند ولی معمولا جای مناسبی برای اتراق خانواده‌های اهالی محله
نبوده و انگار این پارکها فقط برای نشستن مردان بازنشسته در نیمکت و یا
بازی کودکان در طول روز با وسایل بازی موجود در پارک مناسب سازی شده و
بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند برای اتراق و دورهمی به سایر پارک‌های
شهر عزیمت کنند.
برخی پارکها نیز فضای مناسب و نور مناسبی هم دارند، اما جایی برای اتراق
خانوادها تعبیه نشده و یا دارای امکانات رفاهی و … نیستند. در اغلب
پارکها نیز فضای مناسبی برای افراد پیر و ویلچری‌ها فراهم نشده و جداول و
جویبارهای حاشیه پارکها مانع از سهولت تردد برای این دسته افراد می‌شود.
پارک‌هایی چون باغ گلستان، پارک ارم و… نیز علاوه بر نبود شرایط فیزیکی
مناسب برای شهروندان، با برخی مسائل اجتماعی هم دست و پنجه نرم می‌کنند و
کمتر مورد استقبال خانواده‌ها هستند.
البته ناگفته نماند، پارک‌های مذکور شاید در برخی ساعات میزبان شهروندان باشند اما هنوز هم مورد استقبال بسیاری از خانواده‌ها نیستند و به طور قطع می‌توان گفت که تاکنون فضایی همانند ایل گلی در تبریز ایجاد نشده که بتواند شهروندان را در تمامی ساعات و طی هفته میزبانی کند. این موضوع به ویژه در روزهای کرونایی اهمیت دوچندانی می‌یابد، چراکه اگر فضاهای مختلفی در شهر برای مردم فراهم بود، دیگر شهروندان مجبور نبودند در یک نقطه تجمع کنند، بلکه این حجم از جمعیت در سایر پارکها و فضاها نیز توزیع می‌شد.
بر این اساس، نبود روشنایی مناسب، آلاچیق‌های مناسب، امکانات رفاهی و
بوفه‌ها، سرویس‌های بهداشتی مناسب، فراهم نبودن شرایط برای تردد افراد
ویلچری و پیر و… از جمله ایراداتی است که بسیاری از پارک‌های تبریز با آن
دست و پنجه نرم می‌کند.
دو مقوله مهم در بحث مکان یابی پارکها
عضو شورای شهر تبریز در این رابطه می‌گوید: در بحث مکان یابی پارکها باید دو موضوع مهم، مدنظر قرار گیرد که یکی بحث “کارکرد اکولوژیکی پارک” است، یعنی پارک و به ویژه در مساحت بزرگ بتواند آب و هوای منطقه را تلطیف کند؛ موضوع دیگر، “کارکرد تفریحی پارک” است و مستلزم آن است که پارک در موقعیتی قرار گیرد که مردم به راحتی بدان دسترسی داشته باشند.
فریدون بابایی اقدم می‌افزاید: روندی که تا امروز در مورد استقبال مردم تبریز از پارک‌های سطح شهر طی شده، یک فضای تک قطبی به نفع مجموعه ائل گلی بوده است و به غیر از این پارک جنگلی، فضا یا پارک شاخص و چشمگیر دیگری نداشته‌ایم که هر دو کارکرد”اکولوژیکی و تفریحی” را باهم داشته باشد، اگر هم باشد بیشتر در سطح پارک محله‌ای است.
وی با اشاره به رشد تعداد پارک‌های محله‌ای در تبریز، ادامه می‌دهد: پارک‌های محله‌ای بسیاری در تبریز داریم و طی چند سال اخیر نیز در محلات و به ویژه در نقاط پرتراکم شهری این اقدامات را انجام داده‌ایم؛ در دوره پنجم شورای شهر نیز احداث پارک‌های محله‌ای در دستور کار شورا و شهرداری قرار گرفته است، اما فضایی که همانند ائل گلی کارکرد داشته باشد، تا به امروز در تبریز ایجاد نشده است.
وی اضافه می‌کند: البته اخیرا بحث طراحی و انجام یک سری اقدامات در پارک
بزرگ تبریز کلید خورده تا بتواند در کنار مجموعه عون ابن علی که طی چند
سال اخیر فضای مناسبی در آن ایجاد شده، نقش آفرینی کند.
عضو شورای شهر تبریز با بیان اینکه امروز، تفرجگاه عون ابن علی وضعیت
بهتری نسبت به گذشته دارد، اظهار می‌کند: شهروندان در طول هفته و به ویژه
در روزهای تعطیلی و متناسب با شرایط جسمی خود از این تفرجگاه استفاده
می‌کنند، اما هنوز هم زمان خواهد برد تا بتواند همانند ائل گلی و در کنار
آن، نقش آفرینی کند.
امسال شاهد اقدامات خوبی در حوزه فضای سبز تبریز هستیم
وی ادامه می‌دهد: در عین حال امسال شاهد اقدامات خوبی در حوزه فضای سبز
شهرمان هستیم و سال‌جاری را به عنوان “سال فضای سبز” لحاظ کرده‌ایم و این
اقدامات در چند حوزه انجام می‌شود. در حوزه تملک باغ‌ها به ویژه باغ‌های
شناسنامه‌دار و در کنار آن بحث گلکاری، درختکاری و ارتقای کیفیت فضاهای
سبز شهری کارهای خوبی انجام شده است.
وی با اشاره به دلیل احداث برخی پارکها در حاشیه اتوبان‌ها نیز می‌گوید:
بعضی پارک‌های این چنینی صرفا در نقش کمربند سبز و برای کنترل ساخت و سازها
و توسعه شهر ایجاد شده است و پارک‌های حاشیه اتوبان‌ها نیز با این منظور
احداث می‌شود؛ گاه نیز این پارکها در طرح توسعه شهری تحت عنوان “حریم
حفاظتی فضای سبز” مطرح می‌شوند؛ البته ممکن است برخی مناطق شهرداری این
فضاها را به مبلمان پارکی تجهیز کنند تا مردم هم استفاده کنند، ولی هدف
اصلی این نبوده است.
بابایی‌اقدم با اشاره به اقدامات انجام شده طی سال‌های اخیر در توسعه فضای
سبز، اظهار می‌کند: برای اولین بار در کشور نیز یک منطقه مسکونی را تبدیل
به پارک(پارک صفاری) کردیم و این حرکت خلاف روند مرسوم امروزی بود.
وی با بیان اینکه نیمه شمالی و نیمه جنوبی شهر تبریز بسیار تفاوت دارند و
در نیمه شمالی شهر به ویژه بخش قابل توجه آن، چیزی تحت عنوان پارک یا فضای
سبز وجود ندارد و مردم شاید کیلومترها راه بروند تا به یک پارک محله‌ای
برسند، می‌افزاید: معتقدم باید روی مکان‌یابی پارک‌هایمان زیاد کار کنیم،
باید پارک‌های موجود را حفظ کنیم و حتی اگر مجبور باشیم در برخی نقاط حتی
با تملک فضای مسکونی، پارک ایجاد کنیم؛ چنانچه در شهر باکو یکی از
بزرگ‌ترین محله‌ها(فضای مسکونی) در محدوده ۳۰ هکتاری طی چهار الی پنج سال
گذشته، به فضای سبز تبدیل شده است.
وی ادامه می‌دهد: این حرکت باید در شهرهای ما هم اتفاق بیافتد، اما مستلزم
هزینه‌های بالاست که در شرایط فعلی و رکود مالی شهرداری سخت است، اما از
جمله الزامات این است که جلوی تخریب باغات شناسنامه دار را بگیریم و این
فضاها را حفظ کنیم.
باید ایرادات برخی از پارک‌های شهر را رفع کنیم
عضو شورای شهر تبریز با بیان اینکه باید ایرادات برخی از پارک‌های شهر
را رفع کنیم، می‌افزاید: به عنوان مثال در پارک قوم تپه که از یک گورستان
متروکه به پارک تغییرکاربری داده شده، به علت نبود روشنایی کافی، طی چند
سال عملا توسط مردم مورد استفاده قرار نگرفته و به منطقه‌ای ناامن بدل شده
بود که طی سال‌های اخیر مشکلات این پارک را پپگیری کردیم و سیستم روشنایی
آن را راه اندازی کردیم.
وی می‌گوید: یک مشکل و ایراد بزرگی به نام “نبود مدیریت و نگهداری” در
شهرهایمان داریم که مختص شهر تبریز هم نیست، درنتیجه بعد از اینکه یک
پروژه یا پارک را با سختی فراوان به بهره‌برداری رساندیم، برنامه‌ای برای
نگهداری و مدیریت آن نداریم و این موضوع یکی از چالش‌های ما در امر نگهداری
از پارکها و پروژه‌هاست.
وی تشریح می‌کند: هرچند در پارکها نیز نگهبان و… داریم اما زمانی که
سیستم روشنایی یا آب‌نما آسیب می‌بیند، بعد از گذشت هفته‌ها نیز اراده‌ای
برای تعمیر وجود ندارد؛ در بسیاری از پارکها نیز آبنماها راه‌اندازی
شده‌اند، اما مدتی بعد خراب شده و تعمیر نشده‌اند.
مباحث اجتماعی نیز در پارکها بسیار اهمیت دارد
بابایی‌اقدم در بخش دیگر سخنانش اشاره می‌کند: مباحث اجتماعی نیز در
پارکها بسیار اهمیت دارد که باغ گلستان نمونه‌ای از آن است؛ این پارک از
اولین پارک‌های شهری تبریز بوده، ولی خانواده‌ها به جهت برخی مباحث اجتماعی
صلاح نمی‌دانند که در آن حضور داشته باشند، البته اخیرا شرایط مقداری بهتر
شده است.
وی با بیان اینکه رفع چنین معضلاتی در پارکها نیز مستلزم همراهی و همکاری
مجموعه‌های دیگر بوده و فقط بر عهده شهرداری نیست، ادامه می‌دهد: پارک
جنگلی ارم نیز که حدود ۱۲۰ هکتار وسعت دارد، تحت الشعاع برخی مباحث اجتماعی
قرار دارد که در این رابطه نیازمند همکاری سایر ارگان‌ها هستیم.
وی می‌گوید: اگر برخی نواقص موجود در پارکها را حل کنیم و مسائل اجتماعی
نیز لحاظ شود، درنتیجه حجم تردد مردم به ایل گلی نیز کمتر شده و فضاهای
مختلف شهری می‌توانند میزبان مردم در تمامی ساعات روز شوند.
ناگفته نماند که برخی از پارک‌های تبریز مثل پارک جدیدالاحداث “صفاری یا همان باغ شهر تبریز” علاوه بر اینکه در مرکز شهر و فضای مسکونی احداث شده و ظرفیت بسیار مناسبی است، دارای آلاچیق‌های خانواده و نوردهی مناسب بوده و مورد استقبال شهروندان تبریزی هستند. اما این شرایط صرفا در تعداد معدودی از پارک‌های تبریز وجود دارد و لازم است که مسئولان امر در رابطه با سایر پارکها نیز نواقص را برطرف کرده و فضایی مناسب برای شهروندان در داخل پارکها ایجاد کنند.
- منبع خبر : ایسنا
